موزه یادبود داستایوفسکی

• دپارتمان تور
• جاذبه ها
• 1403/11/14 - ساعت 16:08

ساختمان‌های مشهور معمولاً به دلیل معماری خارق‌العاده خود در ذهن‌ها باقی می‌مانند، اما گاهی اوقات بعضی از اماکن نه به‌خاطر خود بلکه به‌خاطر اشخاصی که در آن محیط زندگی کرده‌اند مشهورند. برای مثال می‌توان به ساختمانی در خیابان کوزنچنی (Kuznechny Street) اشاره کرد که بر خلاف ظاهر کاملاً ساده و بدون معماری قابل‌توجه، به یکی از مشهورترین ساختمان‌های منطقه و مکان‌های تاریخی سنت پترزبورگ تبدیل شده است. این ساختمان جایی است که آغاز و پایان نویسنده بزرگ داستایوفسکی (Dostoevsky Memorial Museum) در آن به هم پیوند خورده است. وی یک‌بار در دوران جوانی و آغاز نویسندگی و یک‌بار در اواخر عمر و نگارش آخرین کتابش در این ساختمان زندگی کرده و چشم از جهان بسته است. شاید در آن زمان کسی فکرش را نمی‌کرد که این ساختمان به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری سنت پترزبورگ در تور روسیه تبدیل شود.

داستایوفسکی (Dostoevsky) یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین نویسندگان اهل روسیه است که بیشتر به پردازش رمان‌های کوتاه و داستان‌های کوتاه خود مشهور است. از رمان‌های مشهور وی می‌توان به بیچارگان، جنایات و مکافات، ابله و برادران کارامازوف اشاره کرد. این نویسنده روسی به دلیل داشتن عقاید مذهبی در کنار اعتقادات رادیکال سیاسی به یک پدیده پیچیده برای دولت در دوره شوروی تبدیل شده بود، به‌طوری‌که بیش از ۹۰ سال به طول انجامید تا سرانجام رضایت به احداث یک موزه یادبود برای وی صادر شد. موزه‌ای که امروزه به یکی از اصلی‌ترین مکان‌های دیدنی سنت پترزبورگ و بخشی از تور سنت پترزبورگ تبدیل شده است. این موزه بیش از ۹۰ سال پس از مرگ وی در خیابان کوزنچنی در سنت پترزبورگ بنا شده است. این ساختمان در اصل محل تولد و مرگ نویسندگی داستایوفسکی بشمار می‌رود. وی در طول زندگی خود دو بار این خانه را اجاره کرده است، یک‌بار در زمان جوانی و ابتدای نویسندگی در سال ۱۸۴۶ و یک‌بار چند سال پیش از مرگ، در زمان تحریر آخرین رمانش «برادران کارامازوف» که البته بار دوم تا انتهای زندگی وی در سال ۱۸۸۱ ادامه داشت. داستایوفسکی در سنت پترزبورگ آدرس‌ها و منازل زیادی اجاره کرده بود، اما تنها یکی از این منازل در خاطرها ماندگار شده است و دلیل آن این است که در سال ۱۸۷۸ داستایوفسکی به همراه خانواده خود به این خانه نقل‌مکان کرده و تا پایان عمر در آن جا ماندگار شدند. این خانه همان خانه‌ای است که بیشتر نویسندگان و هنرمندان معاصر داستایوفسکی با وی در آن دیدار کرده‌اند و شما نیز می‌توانید در سفر به روسیه از این ساختمان و بازسازی تمام اتفاقات مهمی که در آن پیش‌آمده، دیدن کنید.  حتی پیش از انقلاب اکتبر هم مقاله‌های بسیاری در حمایت از طرح موزه کردن خانهٔ آخر داستایوفسکی و نمادین‌کردن آن توسط یک پلاک تاریخی مطرح شده بود. البته یک موزه در سال ۱۹۲۴ در شهر مسکو جایی که داستایوفسکی دوران کودکی خود را سپری کرده بود بنا شده بود که خیلی موردتوجه گردشگرانی که در سفر به روسیه در تور مسکو ثبت‌نام می‌کردند قرار نگرفت، اما هیچ خبری از موزه یادبود در سنت پترزبورگ نبود، جایی که داستایوفسکی بیشتر عمر حرفه‌ای خود را در آن گذرانده بود.

همسر داستایوفسکی در سال ۱۹۱۷ یک سال پیش از مرگش سنت پترزبورگ را ترک کرد و تمام متعلقات خانه داستایوفسکی را در داخل یک انبار جا داد که به طبع بیشتر آن‌ها نابود شدند، هرچند که چند نمونه از این وسایل و کارهای شخصی داستایوفسکی سال‌ها بعد به آرشیو دولتی اضافه شدند. این خانه در سالیان پس از مرگ آنا گریگوریونا به‌عنوان خانه اجاره‌ای گروهی توسط دولت شوروی مورداستفاده قرار گرفت.  در آن دوره تصور داشتن یک موزه یادبود برای داستایوفسکی (Dostoevsky Memorial Museum) در سنت پترزبورگ تقریباً غیرممکن بود باتوجه‌به تفاوت فاحش اعتقادات مذهبی داستایوفسکی و تصویر وحشتناک وی از زندگی که در داستان‌هایش نمود پیدا می‌کرد و با ایدئولوژی حکومت شوروی سازگاری نداشت. اما حتی در آن زمان هم نویسندگان بسیاری از لزوم داشتن موزه یادبود برای داستایوفسکی (Dostoevsky Memorial Museum) در سنت پترزبورگ سخن گفته بودند، اما مسئولان دولت سال‌ها اهالی سنت پترزبورگ و گردشگرانی که در سفر به سنت پترزبورگ قصد بازدید از موزه یادبود داستایوفسکی و ادای احترام به این نویسنده را داشتند از داشتن این موزه محروم کرده بودند. سرانجام در ۱۵۰امین سالگرد تولد نویسنده بحث احداث یک موزه یادبود در خانهٔ خیابان کوزنچنی که در آن زمان تحت بازسازی قرار گرفته بود مطرح شد. برای بازسازی خانه داستایوفسکی از خاطرات معاصرانی که به دیدار وی رفتند، خاطرات نویسنده و همسرش و همچنین عکس‌هایی که به یادگار از دیدارهای وی ثبت شده بود استفاده کردند. در این امر راه‌اندازی موزه و جمع‌آوری مجموعهٔ درخور موزه و تبدیل آن به یکی از جاذبه‌های گردشگری روسیه در بخش ادبیات، بازماندگان این نویسنده بزرگ همچون نوه و برادرزادهٔ فرزندش نقش بسزایی داشتند.  یکی از بزرگ‌ترین روزهای ادبیات تاریخ سنت پترزبورگ می‌تواند روز بازگشایی این موزه باشد که دوستداران این نویسنده و علاقه‌مندان به کارهایش از ۳۰ کشور مختلف به سنت پترزبورگ سفرکرده و شاهد بازگشایی این موزه بودند.

موزه خیابان پنجم کوزنچنی که یک موزه ادبیات و یادبود در تور روسیه به‌حساب می‌آید، از چندین بخش اصلی تشکیل شده است. بخش مرکزی که هستهٔ اصلی موزه را تشکیل می‌دهد در داخل ساختمان محل زندگی داستایوفسکی احداث شده است. این بخش از وسایل زندگی شخصی داستایوفسکی، محل کار، کتابخانه و دیگر اقلام مربوط به زندگی وی تشکیل شده است. این بخش به‌طورکلی به یادبود شخص داستایوفسکی اختصاص‌یافته است. در کلام دیگر، شما می‌توانید با بازدید از این موزه در تور سنت پترزبورگ از وسایلی که داستایوفسکی از آن‌ها استفاده می‌کرده است را از نزدیک ملاحظه کنید. نمایشگاه ادبیات که دیگر بخش این موزه به شمار می‌رود از بیوگرافی و کارهای ادبی این نویسنده بزرگ تشکیل شده است. در این بخش می‌توانید با آثار وی از جمله داستان‌ها و رمان‌های کوتاه، رمان‌های بلند، مقاله‌ها، مصاحبه‌ها و آثار ادبی ریزودرشت درگیر از وی آشنا شده و بخش‌هایی از آن را مطالعه نمایید. در واقع این بخش برای کسانی که با این نویسنده مشهور آشنایی نداشته‌اند؛ اما در بازدید از این موزه را در برنامه‌های تور روسیه خود قرار داده بودند بسیار مناسب است. همچنین از دیگر بخش‌های موزه می‌توان به سالن نمایشگاه اشاره کرد که به نمایش آثار هنری معاصر و هنرمندان معاصر می‌پردازد.

و در آخر دیگر بخش موزه که از ساختمان اصلی خارج و در زیرزمین ساختمان واقع شده است تئاتر سفید است که یک سالن تئاتر کوچک است که در آن هنرمندان مختلفی در طول سال به اجرای نمایش‌های مربوط به داستایوفسکی و کارهای وی می‌پردازند. البته در مناسبت‌های مختلف ممکن است آثاری غیرمرتبط با داستایوفسکی نیز بر روی صحنه برود. این سالن همان سالنی است که داستایوفسکی در زمان حیات خود از آن به‌عنوان محل برگزاری همایش ادبی و اجراهای مختلف استفاده می‌کرد. مجموعه نگه‌داری شده داخل موزه در طول سال‌ها افزایش قابل‌توجهی داشته است. امروزه بیش از ۲۴، ۰۰۰ دست‌نوشته در داخل مجموعه کتابخانهٔ موزه قرار دارند و موزه تمام این‌ها را مدیون هدایای دوستداران موزه به آن، مؤسسه داستایوفسکی و علاقه‌مندان به هنر روسی است. شما نیز می‌توانید در سفر به سنت پترزبورگ از این مجموعه جالب دیدن نمایید. هستهٔ اصلی موزه یادبود داستایوفسکی (Dostoevsky Memorial Museum) که یادبود نویسنده بزرگ و محسوب می‌شود همواره همچون گذشته دست‌نخورده باقی می‌ماند؛ اما دیگر بخش‌های موزه به طور دائم در حال تغییر هستند. بخش نمایشگاهی هر ماه با موضوعات جدید و آثار متفاوت راه‌اندازی می‌شود و در سالن تئاتر هر شب یک نمایش جدید به روی صحنه می‌رود. اما جالب‌ترین بخش موزه که از سال ۲۰۰۹ پس از بازسازی به موزه اضافه شده است، بخش نمایشگاه ادبی است. مسئولان موزه در این بخش تلاش کرده‌اند که با استفاده از تکنولوژی فضای متفاوتی از داستایوفسکی را برای بینندگان به وجود بیاورند. این امر در سه بخش قابل‌انجام است. در سطح اول با خاطرات فیزیکی از داستایوفسکی همچون عکس، نقاشی، قضای زندگی، نامه‌ها و دیگر موارد مربوطه آشنا می‌شوید. در سطح دوم با آثار و خلاقیت وی آشنا می‌شود و در سطح سوم که به‌گونه‌ای مهم‌ترین بخش است با استفاده از تکنولوژی به اطلاعات تکمیلی همچون بخش فیلم کارهای داستایوفسکی، مستندها درباره زندگی وی و به‌طورکلی به‌صورت دیجیتال نیز با وی آشنا می‌شوید.